Margot Ribberink is vooral bekend als weervrouw voor RTL4, waar ze van 1993 tot en met 2013 te zien was, maar ze houdt zich nog met veel meer bezig. Zo is ze dit jaar de keynotespreker op het Nationaal Verkeerskundecongres op 2 november in Amsterdam, waar ze onder andere haar passie voor klimaat én de juiste manier om klimaatproblematiek onder de aandacht te brengen graag met je deelt.
“Klimaatcommunicatie gaat over het duiden van klimaat”, vertelt Ribberink. “Neem de storm van juli dit jaar, wordt dat veroorzaakt door klimaatverandering? Extremer weer is iets waar we rekening mee moeten houden, maar als wetenschapper wil je dat wel graag duiden, het is ontzettend belangrijk dat we geen onzin vertellen. Het is al erg genoeg wat er gebeurt, als iets níet veroorzaakt wordt door klimaatverandering dan moeten we dát ook vertellen.”
In de actiestand
“Met communicatie wil ik mensen in de ‘actiestand’ zetten. Teveel slecht nieuws elke dag, dat gaat niet goed in onze hersenen. Dan schakelen we uit, als het probleem onoplosbaar lijkt dan is negeren onze overlevingsstrategie, dan doen mensen niks. Ik denk dat het communiceren over klimaat, en goed nadenken over wat je wél en niet vertelt, heel belangrijk is, zolang we wel altijd de waarheid blijven vertellen. Focus je niet alleen op het slechte nieuws, er is ook veel goed nieuws en dat moeten we ook blijven brengen.”
“Er is zeker nog hoop voor ons klimaat, dat blijkt ook uit de IPCC-rapporten, de doelen zijn nog steeds haalbaar. Als we dat veel meer vertellen, krijgen we mensen in beweging. Je moet mensen het gevoel geven dat je ook naar hén luistert, anders krijg je ze niet in beweging.”
De ene crisis is niet erger dan de andere
Ribberink twijfelt of we genoeg doen. “Sommige mensen doen heel veel wel al op een goede manier, maar ik zie ook dat er nu niet alleen een klimaatcrisis is, maar ook een stikstofcrisis, een dreigende financiële crisis, een biodiversiteitscrisis. Veel mensen focussen zich daarbij maar op één ding en gaan daar helemaal voor, maar dat botst dan wel met andere thema’s, terwijl je niet kunt zeggen dat bijvoorbeeld de klimaatcrisis urgenter is dan de stikstofcrisis. Het zijn grote problemen die we vooral sámen moeten oplossen.”
“Polarisatie is de verkeerde manier om aan de slag te gaan, maar dat zien we helaas wel veel. We moeten veel meer naar elkaar luisteren. Dat klinkt misschien wat soft, maar is het niet, luisteren is juist ontzettend moeilijk. Dat heb ik ook moeten leren. Een monoloog afsteken is heel wat anders dan echt in gesprek gaan met mensen. Als je eerst een luisterend oor biedt voor de ander, willen mensen ook naar je boodschap luisteren. Dat is belangrijk, want we moeten samenwerken om crises op te lossen, en om te voorkomen dat de ene crisis de andere verergert.”
Dat is best weleens lastig, ondervindt de weervrouw ook zelf. “Neem windmolens. Hartstikke goed als het gaat om groene energie, maar wellicht op die plek wél slecht voor de populatie vogels. Daar moet je goed over nadenken, dat maakt het reuze-ingewikkeld.”
Positief gestemd
Toch is ze vooral positief gestemd, ondanks alle uitdagingen die voor ons liggen. “Er zijn hele mooie projecten gaande, ook op gebied van mobiliteit. Dat wil niet zeggen dat er een perfecte oplossing is – iedereen in een elektrische auto is ook geen oplossing voor alles – maar vaak weet je pas achteraf welke keuzes de juiste zijn. Ik denk dat we uitkomen bij een combinatie van oplossingen. Moet je wel een auto hebben, bijvoorbeeld?”
Groene virus
“Iedereen weet wel dat het anders moet, dat bewustzijn is er wel”, stelt Ribberink. “Dat ‘groene virus’ grijpt wel om zich heen. Wat ik wel nog heel erg zie, is dat mensen op een eilandje blijven zitten. Dan zijn ze bezig met één ding, hun eigen oplossing, maar ga alsjeblieft meer naar elkaar luisteren en zoek elkaar op. Het creatieve dat in de pioniersfase vaak aanwezig is moeten we nú inzetten om tot frisse oplossingen te komen. Zoek elkaar op, niet alleen als verkeerskundigen, maar kijk breder, ook naar stedenbouwkundigen bijvoorbeeld.”
Niet blijven stilzitten
Vlak na dit interview viel het kabinet Rutte IV. Ribberink: “Het klimaat kan niet wachten op een nieuwe regering. Ik hoop heel erg dat het klimaatbeleid dat is ingezet door Rob Jetten wordt voortgezet. Laten we er voor zorgen dat we geen achterstand oplopen, die tijd is er gewoon niet. Gemeenten, provincies, burgers en maatschappelijk betrokken organisaties zijn hard bezig, dat geeft hoop. Zij hebben wel een kabinet nodig dat met nieuwe wetten, regels én budgetten de transitie naar een uitstootvrije wereld mogelijk maakt.”
