Wat waren ze hoopvol, de professionals die in Corona-tijd kansen zagen om voor eens en altijd met files af te rekenen. Er werd een te eenvoudige optelsom gemaakt: verandering is het meest kansrijk bij een life-event, gewoontes zijn doorbroken en mensen geven zelf aan dat ze na corona vaker willen thuiswerken. Tel uit je winst.
Ik geloofde er niets van. Na twee maanden corona maakte ik daarom als tegenreactie een filmpje, bedoeld voor LinkedIn, waarin ik uitlegde dat Corona in termen van mobiliteitsverandering geen life-event is, dat voorwaarde voor het doorbreken van gewoontes het oude gedrag tegen het nieuwe gedrag moet concurreren en dat een uitgesproken intentie geen enkele garantie is voor gedragsverandering. Kortom: je moet geen aannames doen maar op echte gedragsverandering aansturen als je de crisis in je voordeel wilt gebruiken. En dat is kansrijk, maar (en ik hoor het mezelf nóg zeggen want het moest wel vijf keer over) “dan moeten we nu direct effectiever aan de slag!”. Het filmpje plaatste ik nooit, uit schaamte voor mijn corona-kapsel.
We hebben de kansen niet benut. De files zijn terug. Zelfs bij hoge brandstofprijzen gaat de werknemer massaal de weg op. Wat ik in die periode leerde voor de toekomst van mobiliteit is dat alle maatregelen om de forens uit de auto te krijgen maar mondjesmaat werken. Pas bij stevige maatregelen zoals verplicht thuiswerken komt er beweging.
De toekomst ziet er ondanks de klimaatverandering niet zonnig uit. Fietsen is in het huidige verkeer te gevaarlijk, het is niet fatsoenlijk iemand te verleiden dit gevaarlijke alternatief te nemen. De fietsindustrie ontwikkelt bovendien alleen maar de verkeerde kant op: snellere fietsen zonder toename van veiligheidsmiddelen. Dat doet de autoindustrie echt beter.
Ook het OV is een steeds slechter wordend alternatief. Tweederde van mijn kinderen zijn sinds de zomervakantie van OV afhankelijk om op school te komen. Met 20 jaar ervaring in de eerste klas met mijn NS-business kaart zou ik hen laten zien hoe fijn het OV is. Dat was ruw wakker worden. De ondoorzichtige commerciële abonnementenstructuur went heus, maar iedere dag als haringen in een ton in bus en trein niet. Van de auto naar het OV is niets anders dan van de ene file in een nog ergere file terecht komen.
Dan toch maar inzetten op thuiswerken. De eerste slag hebben we gemist maar het kan nog steeds. We moeten het dan wel veel slimmer aanpakken en de juiste gedragskennis slim toepassen. Ik heb nog een filmpje met goede ideeën.
Matthijs Dicke-Ogenia, verkeerspsycholoog Goudappel (Winnaar Beste Bijdrage 2021)
Praat mee over de toekomst van Mobiliteit tijdens het Nationaal Verkeerskundcongres op 3 november.
